Saray müzik öğretmeni Ali Ufki 1648'de derleyip notaya aldığı 400 türkü içinde bu oyun türküsünün üstüne şu kaydı koymuştur:
"Sultan İbrahim'in huzurunda oynanılan raks."
Bu kayıt tarihi yönünde önem taşır. İstanbul Sarayında eğlenceleri incelerken padişahların nasıl hayat sürdükleri de bu türküden anlaşılmaktadır. Türküde Sultan İbrahim'in adının geçmesi de dikkate değer.
Ayrıca türkü, oyun havası olarak eski ve tipik bir örnektir. Bölümlerin birincileri üç mısra olup kavuştak da üç mısradır ve hiç değişmeden tekrarlanmaktadır. Ayrıca notası da Ali Ufki'nin defterinde yazılıdır. Bu notaya dayanarak oyunu yeniden ortaya çıkarmak her bakımdan çok yararlı olur.
Saçbağı, kadınların saçlarına taktıkları ince kurdeleli, gümüş tel ve penezlerle süslü bir süs aracıdır. Çarşılarda hazır olarak satılır. Bugün de küçük kasaba ve köylerde kullanılır.
Türküdeki saçbağı, kavuştaktan anlaşıldığına göre, oyuncu kadının takma adıdır. Geçen yüzyıllarda İstanbul'da "oyun kolları" vardı. Birer oyun, saz ve eğlence kumpanyaları olan bu kollardaki güzellerin her birinin takma adları da vardır. Bunlara aşık olan şairler güzellemeler yazmışlardır.
İşte türküdeki Saçbağı bu güzellerden birisidir. Çok da ünlü olduğu için sarayda padişah önünde oynatılmıştır.
Türküdeki "kaldır eteğini bakayım" diye başlayan bölüm çok açık olduğu için almadık.
Kaynak: Evlerinin Önü - Cahit Öztelli |
"Saçbağı Takar Saçına"
Ali Ufki Diğer Türküleri